Głód emocjonalny
powstaje pod wpływem oddziaływania doznawanych emocji oraz wcześniejszych doświadczeń związanych z pragnieniem spożycia określonego pokarmu. Głód emocjonalny wiąże się z jedzeniem w sytuacji braku doświadczania głodu o charakterze fizycznym. W tym artykule opiszę czym jest zajadanie emocji i skąd się bierze. Opiszę najczęstsze przyczyny jedzenia emocjonalnego oraz różnice pomiędzy głodem emocjonalnym, a głodem fizycznym. Dzięki temu artykułowi dowiesz się czy towarzyszy Ci głód emocjonalny i jak sobie z nim poradzić.
Co to jest głód?
To stan organizmu , który wysyła nam sygnał, że zapas energetyczny ulega wyczerpaniu, oraz uświadamia, że konieczna jest interwencja, by uzupełnić powstający deficyt, aby organizm mógł funkcjonować prawidłowo.
Głód może mieć charakter:
• ilościowy – wynikający z dostarczenia pokarmu o zbyt niskiej wartości kalorycznej • jakościowy – wynikający z niedostarczenia do organizmu odpowiednio zbilansowanego pokarmu pod względem składników pokarmowych Do możliwych objawów głodu zalicza się: burczenie w brzuchu i ból brzucha, uczucie zmęczenia, osłabienie związane z bólem głowy i problemami w koncentracji uwagi.
Zajadanie emocji – czym jest i skąd się bierze?
Istnieje wiele teorii, które podejmują próbę wyjaśnienia etiologii i mechanizmu działania jedzenia emocjonalnego.
- Pierwsza z nich to teoria psychosomatyczna jedzenia emocjonalnego, zgodnie z którą w sytuacji doświadczania negatywnych emocji osoba czuje pobudzenie i niepokój. Może interpretować ten stan jako uczucie głodu i w konsekwencji spożywa jedzenie, które na pewien czas obniża stan napięcia emocjonalnego. W związku z tym, że jedzenie ma charakter tymczasowego regulatora emocji, stan afektywny ponownie ulega obniżeniu.
- Druga koncepcja odwołuje się do fenomenu usprawiedliwiania samego siebie. Według tej teorii osoby wykorzystują przyczyny jakiegoś zjawiska dla wytłumaczenia podjęcia przez nich jedzenia emocjonalnego, by zredukować poczucie winy i przenieść odpowiedzialność na czynniki ulokowane poza sobą. Osoby jedzące pod wpływem emocji twierdzą, że spożywają nadmierną ilość pokarmu, ponieważ sytuacja, w które się znajdują, jest na tyle trudna i wyczerpująca, że nie są w stanie kontrolować sposobu odżywiania się. Wiąże się to również z popularnym przekonaniem, że jedzenie redukuje napięcie i poprawia samopoczucie. ( to co na zielono nie wiem czy na stronę chyba to pracy już w gabinecie)
Czy towarzyszy Ci głód emocjonalny?
Aby dowiedzieć się, czy głód emocjonalny to towarzyszący nam problem, warto odpowiedzieć sobie na najważniejsze pytania:
- Czy nagradzasz siebie poprzez jedzenie?
- Czy często jesz po to, aby poczuć się lepiej psychicznie (np. gdy odczuwasz niepokój, stres, nudę, smutek, złość)?
- Czy sięgasz po jedzenie także w sytuacjach, w których nie jesteś głodny lub jesz dalej mimo, że już jesteś najedzony?
- Czy jesz więcej, gdy się stresujesz?
- Czy jedzenie sprawia, że czujesz się bezpieczniej i spokojniej?
- Czy czujesz się źle, gdy nie masz w pobliżu nic do jedzenia?
Możemy bowiem odczuwać głód emocjonalny pod wpływem stresu i złości, ale może się on również pojawiać, gdy jesteśmy w pełni spokojni, ale doświadczamy smutku lub uczucia znudzenia. Gdy czujemy się niepewnie – np. szukamy pracy, mamy nowe otoczenie, nie układają się nam relacje z bliskimi, to głód emocjonalny może się pojawić jako sygnał, że potrzebujemy doświadczać uczucia bezpieczeństwa. W takim wypadku może pojawić się uczucie głodu, które zaspokoimy konkretnym jedzeniem, a po jego spożyciu (tylko chwilowo) możemy odczuć ulgę psychiczną.
Odpowiedzenie sobie na te pytania: „Czy towarzyszy ci głó emocjonalny?” nakierowuje nas na przemyślenia i zastanowienie się w jakich sytuacjach.
Jakie są najczęstsze przyczyny głodu emocjonalnego?
Stres – na stresujące sytuacje możemy reagować dwojako – niektórzy tracą przez nie apetyt, a inni odreagowują stres sięgając po apetyczne posiłki zaspokajając tym samym uczucie głodu emocjonalnego. Jeśli to właśnie stres jest przyczyną odczuwanego głodu emocjonalnego, to warto wypróbować nowe sposoby radzenia sobie ze stresem – zastanówmy się co jeszcze nam pomaga. Lepszym rozwiązaniem od podjadania będzie wyjście na spacer, rozmowa z przyjaciółką, medytacja, ćwiczenia.
Niekomfortowe emocje
– strach, złość, smutek, niepokój, czy poczucie wstydu to emocje, które zwykle nie są dla nas przyjemne. Jedzenie emocjonalne to jedna z form ucieczki przed nimi – aby mu zapobiec warto zastanowić się co jest przyczyną naszego smutku, czy złości i następnie dążyć do rozwiązania tego problemu lub pogodzenia się z nim
Uczucie nudy i brak celu
– bezczynność nierzadko jest początkiem jedzenia emocjonalnego. Gdy odczuwamy nudę, to najszybszą i najwygodniejszą formą poradzenia sobie z nią jest sięgnięcie po smartfona, oglądnie telewizji lub… podjadanie. Takie szybkie rozwiązanie nie będą dla nas sprzyjające w dłuższej perspektywie – jeśli odczujemy głód emocjonalny spowodowany nudą, to warto zastanowić się czy potrafimy odpoczywać. Czy ten czas nic nie robienia poświęcić w słuchanie się w siebie i pozwolić sobie na wytchnienie. Odpoczywanie sprzyja odchudzaniu. Redukuje napięcia, stres itd…
Nawyk zajadania emocji
– jeśli w przeszłości sięganie po jedzenie niemalże zawsze towarzyszyło różnorakim emocjom i stanowiło formę nagrody lub pocieszenia, to głód emocjonalny może pojawiać się w wyniku wykształcenia takiego nawyku. Np. Jak byliśmy mali i cierpieliśmy z powodu zdartego kolana mama dawała lizaczka na osłodę bólu „już nie płacz masz cukierka lizaka itd.”
Ile czasu potrzeba, aby przerwać błędny schemat?
W związku z tym, że każdy człowiek jest inny trudno określić ile czasu potrzeba do całkowitego wyleczenia. Istnieją dwie główne formy leczenia jedzenia emocjonalnego. Najbardziej popularna to terapia w nurcie poznawczo – behawioralnym, powszechnie znana jako CBT. Ten rodzaj terapii okazuje się najbardziej skuteczną metodą leczenia problemów związanym z jedzeniem emocjonalnym. Druga forma leczenia to kierowana samopomoc, czyli uproszczona wersja CBT. Twórcą tej metody jest Christopher G. Fairburn oraz Jacqueline Carter. Program ten został opisany w książce “Jak pokonać objadanie się” Christopher’a G. Farburn’a. Kierowana samopomoc wiąże się ze stosunkowo niskimi kosztami i jest bardziej dostępna, ponieważ nie wymaga wysoko wykwalifikowanych terapeutów. Co więcej, program ten umożliwia ludziom prowadzenie “terapii” w czasie, miejscu i tempie, które im odpowiadają.